Abstract:
از نکات قابل توجه در برنامهریزیهای منطقهای و طراحی شهری، توجه به آسایش حرارتی عابران پیاده در طراحی مجموعههای شهری است. شناخت رابطه بین متغیرهای اقلیمی مؤثر بر آسایش حرارتی و هندسه ساختار شهری ایجادشده در فضاهای شهری، امکان ارائه راهکارهای مناسب جهت افزایش کیفیت محیطهای باز را به وجود میآورد. یکی از این عوامل کلیدی بر آسایش حرارتی، دمای متوسط تابشی میباشد، که نسبت به بقیه عوامل اقلیمی بیشترین تأثیر بر آسایش حرارتی بیرونی در فضاهای باز شهری نیز دارد. از این رو فرضیه پژوهش با تمرکز بر " هندسه شهری و عوامل شکل دهندهی آن (ضریب دید آسمان، تناسبات دره شهری، جهتگیری) که تأثیر بسزایی در تعیین و ایجاد شرایط آسایش حرارتی بیرونی در فضای باز شهری دارد"، شکل گرفتهاست. در این راستا، روش تحقیق به کار رفته در این مقاله به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ روششناسی روش تحقیق کمی است. لذا تحقیق بر پایهی دو راهبرد استدلال منطقی تجزیه و تحلیل منابع کتابخانهای از یک سو و سنجش کمی، بر پایهی نرمافزار (ENVI-met 4 basic) از سوی دیگر بنا شده است؛ که به تحلیل فضای باز مجموعه مسکونی منتخب (گلدشت شیراز) میپردازد. در این پژوهش، با انتخاب نه نقطه در سایت مورد نظر به بررسی متغیرهای اقلیمی پرداخته که بر اساس آن با به دست آوردن شاخص آسایش حرارتی PMVبه مقایسه عوامل هندسه شهری بین نقاط مذکور پرداختهشده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات رأس دو ساعت 9 و 17 صورت گرفتهاست. که به ترتیب ضریب R= 0.84 و R= 0.86 به دست آمده است. ضرایب بدست آمده نشان از همبستگی معناداری مابین "دمای متوسط تابشی" با " شاخص آسایش حرارتی PMV" دارد. در این رابطه افزایش "دمای متوسط تابشی" منجر به افزایش "استرس حرارتی" محیط شده و بنابراین کاهش آسایش حرارتی را برای عابران پیاده در پی خواهد داشت. در پایان یافتههای پژوهش نشانمیدهد توجه به چگونگی طراحی هندسه شهری و عوامل تأثیرگذار آن از قبیل ضریب دید آسمان، تناسبات دره شهری و جهتگیری در خلق فضاهای باز شهری باکیفیت در فصول گرم سال اهمیت شایانی دارد.
Pedestrian’s thermal comfort plays a significant role in designing urban spaces and urban complexes. Understanding the relationship among climatic variables that have significant impact on thermal comfort and the geometry of the urban structures raises the possibility of finding the optimal solutions to enhance the quality of urban environments. "Mean radiant temperature" is one of the key factors needed to be taken into account in comparison with other climatic factors. This principal has much more impact on outdoor thermal comfort in urban environments. Accordingly، the current study aimed at focusing on urban geometry and form factors، such as the sky view factor، urban canyon properties، and orientation which have an essential impact on determining and creating outdoor thermal comfort conditions in urban open spaces. This is an applied research with a quantitative research design. Thus، a combined research strategy based on a dual measurement of logical reasoning and analysis of library resources on one hand and software evaluating (ENVI-met 4 basic) on the other has been used to analyse the open spaces of "Maaliabad Goldasht Residential Complex". To conduct the study، climatic variables were studied in nine selected areas in the site. Accordingly، through calculating the thermal comfort index، PMV، the nine points were compared through their geometry and configuration. The analysis of the gathered data was performed both at 9am and 5pm. The coefficients R=0.84، R=0.86 were obtained. The research findings demonstrated a strong correlation between mean radiant temperature (MRT) and the thermal comfort index (PMV). Hence، as MRT increases، heat stress emerges. Consequently، the quality of urban design and its affecting agents (sky view factor، urban canyon and the orientation) are needed to be seriously considered as the major factors in providing thermal comfort in the urban environment، specifically in warm seasons.
Machine summary:
"از این رو فرضیه پژوهش با تمرکز بر " هندسه شهری و عوامل شکل دهنده ی آن (ضریب دید آسمان ، تناسبات دره شهری، جهت گیری) که تأثیر بسزایی در تعیین و ایجاد شرایط آسایش حرارتی بیرونی در فضای باز شهری دارد"، شکل گرفته است .
از جمله سایر جنبه های مطالعه در این حوزه بررسی تأثیر عوامل هندسه شهری مانند نسبت ارتفاع به پهنا، جهت گیری، ضریب دید آسمان ٢ و گشودگیهای شهری بر آسایش حرارتی بوده است ( Ali-Toudert and ٢٠٠٨ ,Andrade and Alcoforado ;٢٠٠٧ ,Mayer;٢٠١١;Behzadfar, Manaam).
دمای متوسط تابشی : نتایج اصلیترین عامل اثرگذار بر هندسه شهری در ایجاد شرایط آسایش حرارتی مناسب را دمای متوسط تابشی بیان می - کند (٢٠١٥ ,Van Dessel &Targhi )، در این پژوهش نیز به عنوان معیار اصلی مورد تأکید و تحلیل عمیق تری قرار گرفته است .
در بقیه نقاطی که ضریب دید آسمان آن ها بیشتر از ٠/٥ و نسبت ارتفاع به پهنا آن ها کمتر از ٠/٥ میباشد، با جذب نور خورشید در بیشتر طول روز دارای دمای متوسط تابشی یکسانی میباشند؛ اما در نقطه شماره ٧ با جهت گیری شمال شرقی - جنوب غربی این شرایط به دلیل سایه اندازی ساختمان در بعدازظهرها بر محور آن باعث سرد شدن سریع آن دره شهری نسبت به سایر نقاط ذکرشده است ."