Abstract:
هدف تحقیق حاضر اثبات پدیده جزیره گرمایی در کلانشهر تبریز به وسیله نمایه UHI است. برای انجام پژوهش، از آمار روزانه ایستگاه سینوپتیک تبریز و اقلیم شناسی خسرو شهر بین سالهای 2001 تا 2008 استفاده شده است. ابتدا تست نرمال بودن دادهها انجام و تایید شد. سپس به دلیل اینکه دادهها حالت پارامتریک داشته، و دادههای دو ایستگاه بهم وابسته هستند لذا در بررسی تغییرات و معنی داری میانگینها از آزمون Tجفتی برای گروههای وابسته استفاده شد. در نهایت ماههای دارای جزیره گرمایی در کلانشهر تبریز با استفاده از نمایه UHI مشخص گردید. نتایج تستTجفتی برای گروههای وابسته نشان داد که هم تفاوت معنادار و هم همبستگی بالایی بین دمای دو ایستگاه در سه حالت( حداکثر، میانگین و حداقل دما) وجود دارد. از طرفی نتایج حاصل از مقایسه دمای دو ایستگاه همجوار نشان داد که در پارامتر حداقل دما، دمای تبریز در تمامی ماههای سال خیلی بیشتر از خسرو شهر است. در پارامتر میانگین دما، این روند کمی متعادلتر شده اما همچنان اختلاف بالاست. در پارامتر حداکثر دما مقدار این اختلاف بیشتر از مقدار میانگین دما کاسته شده است بطوریکه در ماه مارس اختلاف دو ایستگاه با هم برابر شدهاند. محققین دیگر نیز به این نتیجه رسیدهاند که روند کاهش اختلاف در طول روز نشان دهنده وجود جزیره گرمایی در محدوده شهر است و حداکثر شدت آن در صبح و حداقل آن در بعد از ظهر همان روز اتفاق میافتد، و این موضوع برای تبریز هم صادق بوده و وجود پدیده جزیره گرمایی را در این شهر اثبات میکند.
The aim of this research is the confirmation of heat island in Tabriz megalopolis existence using UHI index. To do this research we applied the daily records of Tabriz synoptic station and the data of Khosro-shahr climatic station for the 2001-2008 periods. Initially the normality test of the data was carried out. Since the data were parametric and the stations were related to each other, we then used paired T Test for dependent groups. Finally, months showing heat island characteristics were specified in Tabriz with the use of UHI. Results of paired T Test for dependent groups indicated that in all three states of the maximum, minimum, and mean temperature, there is a significant correlation between both stations. On the other hand, results of the comparison between two stations showed that minimum temperature parameter in Tabriz are more than that of Khosro-shahr in all months of the year. In terms of the mean temperature, there is more adjusted condition, but the difference is still high. In terms of the maximum temperature, the difference is less than the mean temperature and the difference between two stations has been equalized in March. Other researchers also have come to the point that daily declining trend is an indicator of urban heat island in the city of Tabriz. The maximum density of heat island belongs to the mornings and the minimum occurs during afternoons. This case has been proved for Tabriz and confirms phenomenon of urban heat island in the city.
Machine summary:
و احتمال اینکه با توجـه بـه ویژگـی هـای اقلیمی، اقتصادی، جمعیتی و غیره وجود پدیده جزیـره گرمـایی بسـیار فـراوان و دور از ذهن نیست ، این مطالعه ابتدا با هدف بررسی شاخصه دمایی تبریز و سپس مقایسه آن با نزدیک ترین ایستگاه یعنی خسرو شهر بـا اسـتفاده از آزمـون هـای آمـاری جهـت اثبـات جزیره حرارتی در این شهر صورت گرفته است .
جدول ١- ویژگی های ایستگاه های مورد مطالعه طول عرض ارتفاع از سطح میانگین حداکثر حداقل ایستگاه جغرافیایی جغرافیایی دریا(متر) دماC٠ مطلق دما مطلق دما C 0 C0 تبریز /٠٥ ٣٨٠ /١٧ ٤٦٠ ١٣٦٤ ١٣/٥ ٤١ ١٦/٨- خسروشه /٥٧ ٣٧٠ /٠٣ ٤٦٠ ١٣٥٧ ١٢/٧٥ ٤٠/٦ ١٧/٤- ر مواد و روش ها در این مطالعه از داده های درجه حرارت روزانه دو ایستگاه سینوپتیک فرودگاه تبریز و اقلیم شناسی خسرو شهر برای دوره آماری ٢٠٠١ تـا ٢٠٠٨ اسـتفاده شـده اسـت ، ابتـدا نرمال بودن داده ها، مورد بررسی قرار گرفته و تایید شد.
با این تفاوت که دارای نوسان بیشتری نسبت به حداقل دما بوده ، و اختلاف بین ١٧ الی ٢٧ روز در ماه های مختلف سال دمای میانگین روزانه تبریز بیش از خسرو شهر است .
نتایج نمایه UHI نیز نشـان داد کـه دمـای ثبـت شده تبریز در هر سه پارامتر مورد مطالعه از خسروشهر بیشتر بوده و می توان نتیجه گرفت که ، به علت اینکه این دو ایستگاه تقریبا در یک محدوده جغرافیایی و ارتفـاعی تقریبـا برابر قرار دارند، این اختلاف دمایی را ناشی از عوامل انسانی و رشد شهرنشینی اسـت و به مانند اکثر شهرهای بزرگ جهان منجر به پیدایش پدیده جزیره گرمایی شـده اسـت و نتایج این بررسی با یافته های محققین گذشته همسو است .