Abstract:
مطالعات تطبیقی در متون اسلامی ، به ویژه آیات قـرآن کـریم ، از جایگـاه و اهمیـت ویژه ای برخوردار است . آیات یکم تا ششم سوره دخان ، شرافت و عظمت نازل کننده ، نازل شونده ، بر او نازل شده و زمان نزول را اجمالا بیان کرده است ؛ لذا می تـوان در میان مباحث تفسیری آیات گفته شده ، به مسئله شب قدر و نزول قـرآن پرداخـت . در فرآیند تفسیر تطبیقی آیات ابتدایی سوره دخان ، می توان به نکـاتی دسـت یافـت ، از قبیل بهترین معنایی که می توان از "حم " با راهنمایی معصوم (ع ) برداشت نمود، "ای محمد" است ؛ "و الکتاب المبین " یعنی قسم به کتاب مبین یعنی همان امور مقدر شده از لوح محفوظ ؛ مقصود از نزول در آیات ابتدایی سوره دخان ، نزول قرآن در شب قـدر و نیز تقدیر امور از لوح محفوظ و منظور از انزال ، نزول دفعی قرآن بسـیط و اجمـالی یعنی حقیقت قرآن است که ، در قالب الفاظ و یک امر تشریعی نبوده ، بلکه یـک امـر تکوینی است که بر قلب پیامبر (ص ) افاضه گردیده است ؛ مورد خطاب آیات ابتـدایی سوره دخان را، اصالتا به پیامبر (ص ) و تبعا به افراد دیگر دانسـت . امـر حکـیم امـری است که به سبب اتقان ، اقتضای تعلق نهی و امر را پیدا می کنـد و پـس از اقتضـا و انشا، به مرحله فعلیت می رسد. این مهم در شب قدر با تقدیر امـور از لـوح محفـوظ صورت می گیرد. سپس به قلب پیامبر (ص ) نازل گردیـده و بـه مناسـبت در هنگـام نزول تدریجی و ابلاغ پیامبر (ص ) به مردم ، منجز می شود.
Comparative studies on Islamic texts، particularly on Quranic verses، are of particular importance and status. The first six verses of the Chapter "The Evident Smoke" (al-Dokhan) briefly explain the eminence and magnificence of the Revealer، the revealed، the receiver and time of the revelation. Therefore، the issue of the Night of Decree and revelation of the Quran can be discussed in the commentaries of abovementioned verses. The comparative commentary of these verses shows that the best interpretation of the isolated (detached) letters "Ha- Mim" is "O Muhammad"، based on the guidance of infallible Imams (peace be upon them)، that of "al-Kitab al-Mobin" is "swearing to the Manifest Book"، that is، determined affairs form Guarded Tablet، that of revelation is the revelation of the Quran at the Night of Decree as well as determining the affairs from the Guarded Tablet، and that of revelation is the sudden revelation of simple and brief Quran or its reality which is not in the form of words and legislative; rather، it is in creation which was emanated into the Prophet's heart (May the blessing and peace of Allah be upon him and his progeny). It can be said that these verses address the Holy Prophet، consequently other people as well. A wise affair is an affair which requires the attachment of command and prohibition due its accuracy and actualizes after the requirement and creation. This occurs at the Night of Decree through determining the affairs from the Guarded Tablet. Then it is revealed into Prophet's heart and completed during gradual revelation appropriate to the occasion and its delivery to people by Holy Prophet.
Machine summary:
"در فرآیند تفسیر تطبیقی آیات ابتدایی سوره دخان ، می توان به نکـاتی دسـت یافـت ، از قبیل بهترین معنایی که می توان از "حم " با راهنمایی معصوم (ع ) برداشت نمود، "ای محمد" است ؛ "و الکتاب المبین " یعنی قسم به کتاب مبین یعنی همان امور مقدر شده از لوح محفوظ ؛ مقصود از نزول در آیات ابتدایی سوره دخان ، نزول قرآن در شب قـدر و نیز تقدیر امور از لوح محفوظ و منظور از انزال ، نزول دفعی قرآن بسـیط و اجمـالی یعنی حقیقت قرآن است که ، در قالب الفاظ و یک امر تشریعی نبوده ، بلکه یـک امـر تکوینی است که بر قلب پیامبر (ص ) افاضه گردیده است ؛ مورد خطاب آیات ابتـدایی سوره دخان را، اصالتا به پیامبر (ص ) و تبعا به افراد دیگر دانسـت .
٧ بنابراین شب قدر در ماه مبارک رمضان و با توجه به برخی روایات یکی از شب های نوزدهم ، بیست و یکم و بیست و سوم است : البته حدیثی وجود دارد که شب بیست و سوم را شب قدر می داند:"أن لیلة الثالث و العشـرین مـن شـهر رمضـان هـی لیلـة الجهنی فیها یفرق کل أمرحکیم و فیها تثبـت البلایـا و المنایـا و الآجـال و الأرزاق والقضـایا و جمیع ما یحدث اٰلله عز و جل فیها إلی مثلها؛ شب بیست و سوم رمضـان ، شـب جهنـی اسـت - جهنی صحابه پیامبر (ص ) بود که به سبب دوری خانه اش از حضرت تقاضا کرد یک شب بـرای ملاقات تعیین نماید و ایشان شب بیست و سوم رمضان را معین کردند- که امور حکیمانـه در آن تفریق و تقدیر می شود و بلایلا و منایا و اجل ها و روزی ها و هرچه خدا به مانند آن تغییر دهد، ١."